ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Επιστρέφοντας στο παρελθόν, αναδιαμορφώνοντας το παρόν:
Η πρόσληψη της ελληνικής αρχαιότητας στη μουσική
από τον 19ο αιώνα έως σήμερα
BASEES Study Group for Russian and Eastern
European Music
Περιοδικό Πολυφωνία
Κέντρο
Ελληνικής Μουσικής
Αθήνα,
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
1-3
Ιουλίου 2011
http://athensconf2011.gateweb.gr
Πρόσκληση υποβολής ανακοινώσεων
Η ελληνική
αρχαιότητα έχει αναδειχθεί σε αστείρευτη πηγή έμπνευσης σε όλη την ιστορία της
δυτικής μουσικής, κληροδοτώντας τους συνθέτες με μια πληθώρα θεμάτων από την
μυθολογία της και την πνευματική της παράδοση. Συγχρόνως, άσκησε μια ευκρινή
επιρροή σ’ αυτήν καθ’ εαυτήν τη μουσική δημιουργία, μέσω των πολιτιστικών της
προϊόντων: της τραγωδίας, της ποίησης και της μουσικής (κυρίως, αλλά όχι
αποκλειστικά, μέσω της μελέτης των τρόπων της). Η προσέγγιση και ερμηνεία στοιχείων
του αρχαιοελληνικού πολιτισμού μέσω της μουσικής βρισκόταν σε άμεση σχέση με το
ιστορικό, πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής που τις περιέλαβε. Έτσι,
οι μηχανισμοί αυτοί μάς επιτρέπουν να αποκωδικοποιήσουμε τις ειδικές σχέσεις
μεταξύ όσων προσέλαβαν τα στοιχεία αυτά (καλλιτέχνες, κριτικοί, ακροατές), της
εποχής τους και της ελληνικής αρχαιότητας.
Από
την σκοπιά αυτή, η περίοδος που εκτείνεται από τις αρχές του 19ου αιώνα έως σήμερα αποτελεί μία πολύ ελκυστική πρόταση μελέτης, που περιλαμβάνει
σημαντικές εξελίξεις, ιστορικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές. Κατά
την περίοδο από την Αναγέννηση έως και τον Διαφωτισμό, νεοκλασικά θέματα
έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην διαμόρφωση του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού. Όμως,
η έλευση του Ρομαντισμού άλλαξε ριζικά τα πλαίσια της κλασικής κληρονομιάς,
δίνοντας έμφαση σε θέματα ιστορίας και μυθολογίας των δυτικοευρωπαϊκών χωρών. Η
έναρξη του δέκατου ένατου αιώνα οριοθέτησε μια νέα φάση της πρόσληψης της
ελληνικής αρχαιότητας από τους Δυτικούς, που διαμορφώθηκε από παράγοντες
ιστορικούς, ιδεολογικούς και καλλιτεχνικούς, όπως είναι η κορύφωση του
φιλελληνισμού στην έναρξη του ελληνικού αγώνα για ανεξαρτησία από τους
Τούρκους, σημαντικές εξελίξεις στην αρχαιολογία, τη φιλολογία και τη μελέτη της
αρχαίας ελληνικής ιστορίας, η έκφραση του φιλελληνισμού στις τέχνες και τη
λογοτεχνία και η συχνή ανάκληση της Ελλάδας σε αφηγήματα εθνικής αυτοδιάθεσης.
Επίσης, ο 20ός αιώνας είδε το κλασικό παρελθόν με διαφορετικό
βλέμμα, είτε μέσω της αναζήτησης του παγκοσμιότητας του μοντερνισμού, είτε μέσω
της περίπλοκης αντιμετώπισης της παράδοσης και των κληρονομημένων κανόνων
αφηγήσεων στον μετα-μοντερνισμό ή, ακόμη, μέσω της μετα-αποικιοκρατικής
κριτικής στους μύθους περί εθνικής ταυτότητας και εθνικής καταγωγής.
Χωρίς
αμφιβολία, η πρόσληψη του αρχαίου ελληνικού κόσμου δεν ήταν ομοιογενής στους
αιώνες που εξετάζουμε. Αυτό το συνέδριο έχει ως σκοπό να αναζητήσει το
περίπλοκο σύνολο διαδικασιών με τις οποίες προσεγγίστηκε, (επαν)ανακαλύφθηκε
και (επαν)ερμηνεύτηκε ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός στη μουσική ή και μέσω
αυτής, από τις αρχές του 19ου αιώνα έως σήμερα.
Για
το συνέδριο αυτό επιδιώκεται και ενθαρρύνεται η ευρύτερη κατά το δυνατόν
κλίμακα μουσικολογικών προσεγγίσεων (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται εθνομουσικολογικές
και ανθρωπολογικές). Διαθεματικές ανακοινώσεις, που μπορεί να αναφέρονται στη
λογοτεχνία, τις τέχνες, τον κινηματογράφο, το θέατρο κ.λπ., είναι ιδιαίτερα
ευπρόσδεκτες. Παρόλο που το συνέδριο επικεντρώνεται στην ελληνική αρχαιότητα,
ομιλίες που φωτίζουν την πρόσληψη της σχέσης και των αλληλεπιδράσεών της με
άλλους αρχαίους πολιτισμούς, όπως τον ρωμαϊκό, είναι επίσης ευπρόσδεκτες. Αντίστοιχα,
ανακοινώσεις που αφορούν την αρχαία ελληνική μουσική θα εξεταστούν με βάση τη
συμβολή τους στην ανάδειξη της κεντρικής προβληματικής του συνεδρίου.
Ιδιαίτερα
ευπρόσδεκτες είναι ομιλίες περί της ελληνικής μουσικής από τον 19ο αιώνα και ομιλίες που εξετάζουν την πρόσληψη της ελληνικής αρχαιότητας στη
μουσική της Ρωσίας και της Ανατολικής Ευρώπης. Ρωσικές μουσικές θεωρίες του
δέκατου ένατου αιώνα που αναφέρονται σε ελληνικούς τρόπους, ο συμβολισμός, ο
νεοκλασικισμός, όπως και η χρήση αρχαίων ελληνικών θεμάτων από συνθέτες όπως ο
Τανέγιεβ, ο Συμανόβσκυ και ο Ενέσκου, είναι λίγα μόνο παραδείγματα των σημείων
επαφής μεταξύ της μουσικής της Ρωσίας και της Ανατολικής Ευρώπης με τον αρχαίο
ελληνικό πολιτισμό.
Οι ομιλίες θα
μπορούσαν να αφορούν τις παρακάτω πτυχές του γενικού τίτλου (που δεν είναι όμως
διόλου περιοριστικές):
· Η μελέτη και η πρόσληψη της ελληνικής
αρχαιότητας από συνθέτες, μουσικούς, θεωρητικούς της μουσικής, καλλιτέχνες εν
γένει, κριτικούς, το κοινό και τους θεσμούς.
· Ιστορικοί, κοινωνικοί,
πολιτιστικοί, πολιτικοί, ιδεολογικοί, θρησκευτικοί και καλλιτεχνικοί παράγοντες
που διαμόρφωσαν περιπτώσεις πρόσληψης της ελληνικής αρχαιότητας.
· Μυθολογικές αναφορές, οι συμβολισμοί
και οι ερμηνείες τους.
· Ο ρόλος της παράδοσης και της νεωτερικότητας
στην πρόσληψη της ελληνικής αρχαιότητας.
· Η νοσταλγία ως παράγων πρόσληψης
της ελληνικής αρχαιότητας.
· Ο εξωτισμός ως παράγων πρόσληψης
της ελληνικής αρχαιότητας.
· Ζητήματα διαμόρφωσης ταυτότητας
(εθνικής, ελληνικής, ευρωπαϊκής, δυτικής, ανατολικής).
· Η αφοσίωση ή η μίμηση της
ελληνικής αρχαιότητας και των κλασικών ιδεωδών που σχετίζονται με την αρχαία
Ελλάδα, αλλά και η κριτική ή η άρνηση του αρχαίου ελληνικού παρελθόντος.
· Η πρόσληψη της ελληνικής
αρχαιότητας με αναφορά στην φιλοσοφία (π.χ. Νίτσε, το απολλώνιο και το
διονυσιακό στοιχείο).
· Η ελληνική αρχαιότητα στην
θεατρική και την κινηματογραφική σκηνή: το μπαλλέτο, η όπερα, το μουσικό θέατρο,
οι κινηματογραφικές ταινίες.
· Η πρόσληψη της ελληνικής
αρχαιότητας σε θεωρίες μουσικής.
· Χρήση αρχαϊσμών (π.χ. τροπικότητα)
στη σύνθεση.
· Η πρόσληψη της ελληνικής
αρχαιότητας με αναφορά στην παραδοσιακή και την ελαφρά μουσική.
· Θέματα φύλου στη μελέτη της
ελληνικής αρχαιότητας και πώς αυτά κατοπτρίζονται στη μουσική.
Η επίσημη γλώσσα
του συνεδρίου είναι η αγγλική. Προτάσεις (όχι μεγαλύτερες των 300 λέξεων) για ανακοινώσεις
διάρκειας 20 λεπτών και σύντομα βιογραφικά σημειώματα (μέχρι 200 λέξεις) πρέπει
να αποσταλούν ηλεκτρονικά στη διεύθυνση athensconf2011@gateweb.gr έως την 1η Σεπτεμβρίου 2010
(η παραλαβή των προτάσεων θα γνωστοποιηθεί με email). Επιλεγμένες ανακοινώσεις θα
δημοσιευθούν σε σχετική έκδοση. Δικαίωμα συμμετοχής στο συνέδριο: 50 Ευρώ (οι
φοιτητές απαλλάσσονται· οι οργανωτές του συνεδρίου επιδιώκουν να εξασφαλίσουν
οικονομική υποστήριξη, ώστε να απαλλαχθούν όλοι από την καταβολή του
δικαιώματος συμμετοχής).
Κεντρικοί ομιλητές:
Prof.
Jonathan Cross (University of Oxford)
Dr Marina
Frolova-Walker (University of Cambridge)
Προσκεκλημένοι ομιλητές:
Prof. Jim Samson
(Royal Holloway, University of London)
Καθ. Ίων Ζώτος (Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Οργανωτική επιτροπή:
Dr Rosamund Bartlett
Dr Philip Bullock
Δρ Γιώργος Βλαστός
Δρ Κατερίνα Λεβίδου
Αν. Καθ. Καίτη Ρωμανού
Γιάννης Σαμπροβαλάκης
Η ορθογραφία της αγάπης
ο νέος δίσκος του Μιχάλη Ανδρονίκου
Ένα μουσικοθεατρικό παιχνίδι ανατροπής, με δεκατρία τραγούδια και ενδιάμεσες σύντομες πρόζες. Θέμα του, η αναζήτηση της αγάπης στη ζωή μας, σήμερα.
Ένας συγγραφέας εμπνέεται από τον ύμνο της αγάπης (Α/ προς Κορινθίους επιστολή Αποστόλου Παύλου, 13.1) για να σκιαγραφήσει τα δίκτυα και τα πλέγματά της μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις, αναφερόμενος σε καθημερινές, σύγχρονες στιγμές εκδήλωσής της. Η περιπλάνηση στα σχήματα της αγάπης αποκτά ολοένα πιο προσωπικό χαρακτήρα για τον συγγραφέα και για τους αποδέκτες του έργου. Γίνεται λόγος, διάλογος, τραγούδι.
Η εναλλαγή πρόζας - τραγουδιού, σε ένα ενιαίο έργο με νοηματική συνέχεια, είναι μία από τις ιδιαιτερότητες της δουλειάς αυτής. Ο συνδυασμός διαφορετικών τεχνών όπως η μουσική, το θέατρο, η ποίηση, ο έμμετρος και πεζός λόγος, οδηγεί στην ανακάλυψη νέων εκφραστικών μέσων, με αποτέλεσμα να ξεπερνιούνται τα όρια που συνήθως εμφανίζει η κάθε τέχνη ξεχωριστά. Έτσι, ένας ηθοποιός τραγουδάει, μια τραγουδίστρια παίζει θέατρο, καθώς η φωνή μιας σοπράνο παρεμβαίνει σαν μουσικό όργανο, συνδέοντας διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις.
Ο ήχος της γραφομηχανής του συγγραφέα που ακούγεται στο έργο, παραπέμπει σε μια προηγούμενη εποχή λογοτεχνικής δημιουργίας και λειτουργεί ως ένα ακόμα όργανο, που παράγει αυτοσχέδιες μουσικές φράσεις σε αντίστιξη με το λόγο.
«Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ
και των αγγέλων,
αγάπην δε μη έχω,
γέγονα χαλκός ήχων ή κύμβαλον αλαλάζον.»
Με αυτήν την υπόθεση αρχίζει και τελειώνει το έργο, αφήνοντας ερωτήματα για προσωπική αναζήτηση γύρω από τον τρόπο που εκδηλώνεται η αγάπη σήμερα.
Σύνθεση – ενορχήστρωση - επιμέλεια παραγωγής: Μιχάλης Ανδρονίκου
Κείμενα – σκηνοθεσία - εικαστική επιμέλεια: Νίκος Αϊβαλής
Στίχοι: Νίκος Αϊβαλής, Βασίλης Γκίκας Ποίηση: Μαρία Πολυδούρη
Μουσικοί: Μιχάλης Ανδρονίκου (κιθάρες, κλαρίνο, μαντολίνο, τζουράς, πιάνο, μπάσο, συνθεσάιζερ, ακορντεόν, φωνητικά), Σωκράτης Γανιάρης (τύμπανα), Αλέκα Εληώτη (κρουστά),
Ερμηνευτές: Σίσσυ Κασσάνδρα, Νίκος Αϊβαλής
Συμμετέχει η σοπράνο Γιολάντα Αθανασοπούλου
Ηχοληψία - Μastering: Δημήτρης Μιχόπουλο
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του δίσκου στο Διαδίκτυο.
Ολοκληρώθηκε η διεξαγωγή του διαγωνισμού ΑΣΕΠ για την ειδικότητα των Μουσικών.
Δείτε τα θέματα για την Α΄ θεματική ενότητα και τη Β΄θεματική ενότητα.
Δείτε τις απαντήσεις στις ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών της Α΄ θεματικής ενότητας.
powered by gateweb
|
